Losowe znaki na ekranie Commodore 128 [Naprawa C128 #3]

Historia komputera i rozpoznanie usterki w Commodore 128

Komputer pochodzący z prywatnej kolekcji. Commodore 128 nie uruchamiał się w żadnym z trybów, wyświetlając jedynie tzw. „czarny ekran” śmierci.

Naprawa Commodore 128 wyświetlającego „czarny ekran”, a następnie losowe znaki na ekranie

Pierwsze pomiary wykazały zaniżone napięcie na linii 5V. Weryfikacja kondensatorów w sekcji zasilania płyty głównej wykazała ich nieprawidłową pojemność. Dodatkowym problemem okazał się włącznik zasilania. Po wymianie kondensatorów oraz włącznika komputer uruchomił się, ale zaczął po chwili wyświetlać losowe znaki na ekranie.

Jako pierwszy etap właściwej diagnozy zweryfikowałem poprawność działania procesora 8502. Po jego wylutowaniu i zamontowaniu w drugiej płycie głównej C128, uzyskałem inny rodzaj nieprawidłowego działania komputera. Oznaczało to, że problem jest poważniejszy, a usterka bardziej rozległa.

Commodore 128 zachowywał się kompletnie losowo. Potrafił przez jakiś czas pracować normalnie, by zawiesić się lub wyświetlać mnóstwo zagadkowych znaków na ekranie. Zawieszał się również w trybie C64. Zdarzało mu się przejść bezbłędnie tzw. Dead Test, by przy powtórce wyświetlić informację o uszkodzonej pamięci RAM. Było to wskazanie całkowicie błędne, albowiem dalsze testy pozwoliły stwierdzić, iż RAM jest sprawny. Przy okazji rozpoznałem uszkodzenie układów C64 Kernal ROM oraz SID.

W ustaleniu kolejnej usterki pomocny okazał się oscyloskop. Pomiary sygnałów linii adresowych na procesorze Z80 wykazały anomalie. Dodatkowo stwierdziłem brak przejścia niektórych sygnałów na układach U33 i U34 (C128 BASIC LO/HI ROM). Po wymianie podstawek oraz jednoczesnej podmianie dwóch procesorów: 8502 i Z80, komputer zaczął pracować stabilnie.

Usterka zatem okazała się bardzo złożona. Jednocześnie lekko uszkodzone były dwa procesory (8502 i Z80), które po przegrzaniu generowały losowe zachowanie komputera (8502 odpowiadał za wyświetlanie dziwnych znaków na ekranie, Z80 zwieszał komputer). Dodatkowym utrudnieniem w diagnozie okazał się brak przejścia niektórych sygnałów na podstawkach układów U33 i U34. Podmiana U32 pozwoliła uzyskać prawidłową pracę komputera w trybie C64.

Naprawę płyty głównej komputera Commodore 128 ukończyłem 28 czerwca 2024 roku.

Poniższe zdjęcia prezentują przebieg naprawy.

Jeżeli chcesz, by Twój Commodore 64/128 został ożywiony, zapraszam do kontaktu ze mną za pośrednictwem formularza kontaktowego.